[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.We francuskiejrewolucji lipcowej r.1830, w angielskim ruchu na rzecz reformy uległa ona raz Jeszcze wzapasach ze znienawidzonym parweniuszem.O poważnej walce politycznej nie mogło jużbyć mowy.Pozostała jej jedynie walka literacka.Ale i w dziedzinie literatury dawne frazesy zczasów Restauracji stały się już niemożliwe14.Aby pozyskać sympatię, arystokracja musiałaudawać, że pomija swe własne interesy i formułuje akt oskarżenia przeciw burżuazji tylko winteresie wyzyskiwanej klasy robotniczej.Szukała w ten sposób zadośćuczynienia w śpiewa-niu szyderczych piosenek o swym nowym władcy i w szeptaniu mu do ucha mniej lub bar-dziej złowrogich przepowiedni.W ten sposób powstał socjalizm feudalistyczny na wpół skarga.na wpół paszkwil, nawpół echo przeszłości, na wpół grozba przyszłości, chwilami godzący wprost w serce burżu-azji gorzkim, zjadliwie szyderczym sądem, zawsze komiczny w swej całkowitej niezdolnoścido zrozumienia biegu historii nowoczesnej.Proletariacką torbą żebraczą potrząsali arystokraci niby sztandarem, żeby skupić lud do-okoła siebie.Ale ten, ilekroć ruszał za nimi, spostrzegał na ich tyle stare herby feudalne ipierzchał z głośnym i.urągliwym śmiechem.Widowisko to najlepiej urządzała część francuskich legitymistów i Młoda Anglia 15.Kiedy feudałowie dowodzą, że ich sposób wyzysku był różny od wyzysku burżuazyjnego,to zapominają tylko o tym, że uprawiali ten wyzysk w okolicznościach i warunkach zupełnieodmiennych i dziś przeżytych.Kiedy powołują się na to, że pod ich panowaniem nie byłonowoczesnego proletariatu, to zapominają tylko o tym, że właśnie nowoczesna burżuazja byłanieodzowną latoroślą ich ustroju społecznego.Zresztą tak mało ukrywają oni reakcyjny charakter swej krytyki, że główne ich oskarżenieprzeciw burżuazji polega właśnie na tym, iż pod jej panowaniem rozwija się klasa, która wy-sadzi w powietrze cały stary porządek społeczny.Bardziej jeszcze zarzucają burżuazji, że wytwarza ona rewolucyjny proletariat, aniżeli żewytwarza w ogóle proletariat.W praktyce politycznej biorą zatem udział we wszystkich represjach przeciw klasie robot-niczej, a w życiu codziennym, wbrew wszystkim swym napuszonym frazesom, nie pogar-dzają zbieraniem złotych jabłek i wymieniają wierność , miłość , honor na spekulacjęwełną, burakami r wódką16.Jak klecha szedł zawsze ręka w rękę z feudałem, tak też socjalizm kleszy idzie ręka w rękęz socjalizmem feudalistycznym.14Chodzi tu nie o Restaurację angielską (1660 1689), lecz o Restaurację francuską (1814 1830).(Uwaga Engelsa dowydania niemieckiego z roku1890).15 Młoda Anglia odłam angielskich konserwatystów na początku lat czterdziestych XIX wieku.Do wybitnych przed-stawicieli Młodej Anglii należeli Disraeli, Tomasz Carłyle i inni.16Odnosi się to głównie do Niemiec, gdzie arystokracja ziemska i junkrzy uprawiają większą część swych majątków nawłasny rachunek przy pomocy rządców i są przy tyra wielkimi producentami buraków cukrowych i wódki.Bogatsi arysto-kraci angielscy nie zniżają się do tego; lecz i oni umieją doskonale wynagradzać sobie spadek renty przez odstępowanieswych nazwisk założycielom mniej lub bardziej wątpliwych towarzystw akcyjnych.(Uwaga Engelsa do wydania angielskie-go z roku 1888).29 Nic łatwiejszego, niż nadać chrześcijańskiemu ascetyzmowi socjalistyczny pokost.Czyżchrześcijaństwo nie piorunowało również przeciw własności prywatnej, przeciw małżeństwu,przeciw państwu? Czyż nie zalecało na ich miejsce dobroczynności i żebractwa, celibatu iumartwienia ciała, życia klasztornego i kościoła? Socjalizm chrześcijański jest tylko wodąświęconą, którą klecha kropi rozgoryczenie arystokratów.b) Socjalizm drobnomieszczańskiArystokracja feudalna nie jest jedyną klasą, którą obaliła burżuazja i której warunki bytu wspołeczeństwie burżuazyjnym marniały i obumierały.Zredniowieczne mieszczaństwo grodo-we i drobny stan chłopski były poprzednikami nowoczesnej burżuazji.W krajach mniej roz-winiętych pod względem przemysłowym i handlowym klasa ta wegetuje jaszcze dotychczasobok rozwijającej się burżuazji.W krajach, w których rozwinęła się nowoczesna cywilizacja, powstało nowe drobnomiesz-czaństwo, zawisłe miedzy proletariatem a burżuazją i tworzące się wciąż na nowo, jako uzu-pełniająca cześć społeczeństwa burżuazyjnego; jednakże konkurencja nieustannie strącaczłonków tej klasy do szeregów proletariatu, a rozwój wielkiego przemysłu ukazuje im nawetzbliżającą się chwilę, kiedy zupełnie znikną jako samodzielna część nowoczesnego społe-czeństwa i zostaną zastąpieni w handlu, w manufakturze w rolnictwie przez dozorców nadrobotnikami i przez służbę.W krajach takich, jak Francja, gdzie klasa chłopska stanowi znacznie więcej niż
[ Pobierz całość w formacie PDF ]