Gabriel Richard Scypion Afrykański Starszy. Największy wódz starożytnego Rzymu

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jako że Scypion nie zdołał przejąć i utrzymać inicjatywy, zmuszonybył przejs'c do działań defensywnych.Wycofał swoje wojska o trzy kilometry nawschód za Utykę i na wąskim pasie podwyższonego terenu, o długościczternastu kilometrów, który tworzył wysunięty w morze cypel76, założył CastraCornelia, swój główny obóz i bazę, w którym jego wojska spędziły zimę.Posplądrowaniu okolicznych gospodarstw i otrzymaniu posiłków z Sycylii drogąmorską wojska Scypiona zebrały w obozie ogromne ilości zapasów.Ich własnełodzie zostały wyciągnięte na brzeg.Jedyną obronną zaletą tego miejsca był bagienny teren rozciągający sięmiędzy obozem a Utyka.Jak się zdaje, Scypion nie był w stanie silnieufortyfikować tego stanowiska.Być może nie miał odpowiednich materiałów77.Obóz, usytuowany na wąskim skalnym cyplu był odcięty nawet od tych miast,które Rzymianie wcześniej zdobyli, i ponownie znalazły się one w rękachKartagińczyków.Scypionowi nie udało się zdobyć Utyki ani przejąć jedynegoportu, który mógł zapewnić dostawy zaopatrzenia.Morskiej komunikacji zSycylią zagroziły sztormy.Otoczone wodami morskimi wojska Scypionanarażone były również na atak okrętów; wieść, że Kartagińczycy zbierają flotęwojenną, nie była więc pomyślna78.Ponadto dwie armie kartagińskie, prze-wyższające siłą wojska Scypiona, rozbiły obóz kilka kilometrów dalej, blokującRzymianom możliwość przesunięcia się w głąb kraju.Jedyną dobrąwiadomością, która dotarła do Scypiona na przełomie 204 i 203 p.n.e., byłoprzedłużenie jego dowództwa przez senat donec debellatum foret (do czasuzakończenia wojny)79.SPALENIE OBOZ�W KARTAGICSKICH,203 R.RN.E.Przez całą zimę Scypion prowadził działania dyplomatyczne, próbującwzmocnić swoją sytuację strategiczną.Był przekonany, że kluczem doodniesienia sukcesu w Afryce jest porozumienie z Syfaksem; dlatego rozpocząłz nim negocjacje z nadzieją, że zdoła przekonać go do porzucenia sojuszu zKartaginą.Syfaks przyjął propozycję rozmów, ale odmówił bezpośredniegospotkania ze Scypionem; zamiast tego pełnił rolę pośrednika między rzymskimwodzem a Hazdrubalem.Syfaks nie zgodził się jednak na zerwanie sojuszu zKartaginą i z mocą twierdził, że podstawą pokoju powinno być opuszczenieAfryki przez Rzymian, a Italii przez Hannibala80.Zarówno w Rzymie, jak i wKartaginie wielu było zwolenników zakończenia wojny.Jednak pierwotnystrategiczny plan Scypiona zakładał pokonanie Kartaginy na polu bitwy, abyRzym mógł podyktować takie warunki pokoju, które zapewnią mu trwałebezpieczeństwo.Scypion nie miał zamiaru porzucić tych planów.Jako żenegocjacje się przedłużały, wódz doszedł do wniosku, że ostatecznie okażą sięone bezowocne, i zaczął poszukiwać sposobu zadania przeciwnikowidecydującego ciosu.Wojska kartagińskie obozowały w odległości około piętnastu kilometrów odarmii Scypiona.Obóz Hazdrubala znajdował się około trzech kilometrów odobozu Syfaksa, na wschodzie, aby utrzymać łączność z Kartaginą.Syfaksrównież był w stanie utrzymać łączność między obozem a swoim królestwem81.Podczas negocjacji posłańcy Scypiona donieśli mu, że Kartagińczycywybudowali baraki z samych tylko krzaków liściastych"82.Scypion opracowałwięc plan zniszczenia wojsk kartagińskich poprzez podłożenie ognia w ichobozie.Chociaż odrzucał koncepcję Syfaksa dotyczącą zawarcia pokoju, zyskałzaufanie Hazdrubala i jego sojusznika, dając do zrozumienia, że być możezgodzi się na takie rozwiązanie.Dzięki temu podstępowi udało mu sięprzeciągnąć negocjacje na całą zimę.Wizyty posłańców były tak częste, żeRzymianie mogli bez wzbudzania podejrzliwości przebywać w obozach wroga.Polibiusz zanotował, że Scypion zaczął wysyłać z tymi posłami stale kilkudoświadczonych ludzi, w tym także paruwojskowych, w brudnym i lichym przebraniu służby niewolniczej.Zadaniem ichbyło bezpieczne i naoczne rozpoznanie dróg i dojścia do każdego z obozów"83.Kiedy zaczęło się ocieplać, Scypion wyprowadził swoje oddziały z CastraCornelia, 2000 żołnierzy wysłał na wyżynę, z której mogli obserwować Utykę.Statki wyekwipował w machiny oblężnicze i skierował tak, aby sprawiaćwrażenie, że chce kontynuować oblężenie miasta.W tym czasie - negocjacjenadal trwały - wysłał posłańca z informacją, że chociaż on sam przyjąłbywarunki pokoju, nie zgadzają się na nie jego zwierzchnicy i koniecznie trzebaprzedłużyć pertraktacje.Równocześnie wydawał rozkazy i przemieszczałpododdział, tak jakby przygotowywał się do ataku na Utykę.Pewnegopopołudnia zwołał zebranie dowódców jednostek i przedstawił im swój plan.Ichzadaniem było zebranie znajdujących się pod ich dowództwem oddziałów iprzygotowanie do wymarszu po wieczornym posiłku.Następnie zaaranżowałzebranie wszystkich szpiegów, którzy byli w obozach wroga, i posłał poMasynissę, aby ocenił ich sprawozdania i sprawdził, czy są dokładne.Wyznaczył też silną straż, która miała bronić obozu po wyjściu wojska.W nocyScypion wyprowadził armię z Castra Cornelia i rozstawił w pozycjachumożliwiających zaatakowanie kartagińskiego i numidyjskiego obozu.Gdy udało im się niezauważenie podejść w pobliże obozów nieprzyjaciela,Scypion podzielił wojska na dwie części.Połowa oddziałów piechoty i wszystkieoddziały numidyjskie, pod dowództwem Ma-synissy i Leliusza, otrzymały rozkaznatychmiastowego zaatakowania obozu Syfaksa.Scypion objął dowództwo nadresztą wojsk i ruszył w stronę obozu Hazdrubala.Kiedy Leliusz dotarł do celu,podzielił swoje wojska na dwie części.Ludzie Leliusza podpalili pierwszy rządzabudowań w obozie, ogień szybko się rozprzestrzeniał.Ludzie Masy-nissyzajęli pozycje w pobliżu bram obozu, aby uniemożliwić ucieczkę przebywającymwewnątrz żołnierzom.Początkowo Numidowie myśleli, że ogień zaprószył sięprzez przypadek, i wybiegli z baraków.Wielu zostało stratowanych podczasucieczki w stronę bram.Ci, którym udało się uciec przed ogniem, wpadli na ludziMasynissy, którzy odcięli im możliwość wyjścia z obozu.Nieliczni, którym udałosię wy-dostać, zostali zabici przez legionistów Leliusza.Dwa kilometry dalej Scypion zeswoimi oddziałami pozostawał w ukryciu za pasmem niskich wzgórz.Kartagińczycy zobaczyli płomienie i ruszyli na pomoc swoim towarzyszom.Sądząc, że pożar był skutkiem nieszczęśliwego wypadku, niewielu żołnierzykartagińskich zabrało ze sobą broń czy zbroje.Wówczas do akcji ruszyli ludzieScypiona, uderzając jednocześnie na obóz Kartagińczyków i żołnierzyuwięzionych między dwoma obozami.Rzymskie jednostki wbiegły do obozuKartagińczyków i podłożyły w nim ogień, powodując wielki pożar, którypochłonął ogromną liczbę ofiar.Kiedy Syfaks i Hazdrubal zrozumieli, że Scypionznajduje się na ich tyłach, zbiegli w towarzystwie niewielkich oddziałów jazdy.Dowódcy pozostawili swoje wojska własnemu losowi.Poli-biusz oddał grozęwydarzenia, zapisując:Pozostałe zaś dziesiątki ludzi, koni i wozów w okropny i bezlitosnysposób zostały pochłonięte przez ogień [ Pobierz całość w formacie PDF ]