Dziekoński Józef Bohdan Sędziwój

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Do biografii S�dziwoja - i o ile mi wiadomo - mamy tylko nast�puj�ce xród�a:1.List Des Noyersa, sekretarza królowej polskicj Marli Gonzagi, spisany z opowiadania wielu Swiadków, r.1651 do Pary�awys�any.List ten przedrukowany jest: l) w Tresor de recherches et antiquites Gauloises et Francoises par Pierre Borel; 2)w Lenglet Dufresnoy; Histoire de la philosophie hermeti�ue, tom I.2.Lenglet Dufresnoy, Hist[oire] de la phil[osophie] her[metique] etc.3.�ycie S�dziwoja w j�zyku niemieckim z opowiadania jego s�u��cego, Jana Bodowskiego, wydane w Hamburgu r.1683przez Jana Lange.4.Fegefeuer de Scheidekunst, Hamburg 1702.5.[Die] Edelgeborne Jungfer Alchymia.Oder: Eine durch Rationes, viele Exempla und Experimenta abgehandelte Unte-rzuchung, Was von der Alchymia zu balten und vor Nutzen daraus zu schopffen sey, Nebit einem Zusatz Von der MedicinaUnwersali Universal-Process und Einigen Kunst-Stucken Aus der Alchymie, Tubingen 1730,8�.[Ksi��ka wydana anonimowo przez prof.dr J.C.Creilinga.]6.Christoph Gottlieb von Murr, Litterarische Nachrichten zu der Geschichte des sogenamsten Goldmachens, Leipzig1805,8�.Z polskich autorów jeden Wiszniewski da� obszerniejsz� i pe�n� trafnych uwag o alchemii, a mi�dzy tym i S�dziwoju, wia-domoS� w swej nieocenionej co do treSci ksi��ce pod tyt[u�em] Nowa metoda Bakona.123VIII Ostatnia walka MySla�, umr�.Smier� ko�cem jest n�dzy cz�owieka,Do niej nareszcie m�drzec w nieszcz�Sciu ucieka.Horacy, List XVI ksi�gi IUSIAD� STARZEC W SAMOTNEJ pracowni przed sto�em, gdzie tyle lat boleSci i wahaniasi� przep�dzi�.MySli jego do g��bi wzburzone nierych�o uspokoi� si� mog�y.B��kaj�cy si�wzrok jego pad� na rozwarty przed nim r�kopism z grobu Tholdena, którego dziwne i niezro-zumia�e g�oski patrz�c na niego szydzi�y, i� przez pó�wiek na pró�no si� trudzi� poznaniemich.- Potem spojrza� na swoje ukochane ksi�gi i narz�dzia alchemiczne, jak ojciec, który jesz-cze raz chce ogl�da� zw�oki syna, zanim je na wieki grób przykryje.�egna� si� z ka�dym przedmiotem i dusza �egna�a si� z ka�dym wspomnieniem, jakby bliskaby�a jej ostatnia godzina.I g�oSniej sam do siebie si� odezwa�:- Rwiat zewn�trzny! Swiat wewn�trzny! Jaka� okropna otch�a� was przedziela! Miotany nie-spokojnym duchem, którego nie sam sobie obra�em, wola�em ca�e �ycie rzuci� na udr�cze-nie, jak zosta� pospolitym szcz�Sliwym cz�owiekiem.- Z m�odoSci rzuci�em si� w wir ziemski, przeby�em go ca�y i widzia�em tylko czczoS�, lodo-we góry, rzadkie chwile gor�czki i dzikie pustynie, jak zb��kany w�drowiec, przera�ony, wst�-pi�em w siebie i ujrza�em ciemn� przepaS�! W przestrachu rozpaczy, wiedziony b��dnymogniem, tu�a�em si�, aby wyjS� z labiryntu i wn�trze duszy oSwieci� prawdziwym Swiat�em!Chcia�em zdoby� harmoni� i - widz�c nieszcz�Scia ludzi - o szalony! rozumia�em, i� nauk�ziemi� odrodzi� zdo�am!- A oto teraz, nad grobem, przebywszy wszystkie cierpienia, jakie na biedn� ludzk� dusz�spaS� mog�, straciwszy skarby niezliczone, zu�ywszy kilka wieków pospolitego �ycia, wró-ci�em do tego punktu sk�d wyszed�em, tylko l�ejszy, bo ju� bez nadziei! Najszlachetniejszeuczucia, najSwi�tsze zarody mej duszy, w Swiecie jak na lawie wulkanu n�dzne roSliny mar-nia�y.Wszystko, czegom si� dotkn�� jak owiane wichrem z pustyni usycha�o!- Nauko! dla której poSwi�ci�em kochank�, �on�, syna, dla której zrzek�em si� szcz�Scia i po-koju ziemi, i uciech, krzepi�cych nawet n�dzarza w jego �yciu - ty, któraS jako samow�adnapani ca�� dusz� moj� rz�dzi�a, dla której straci�em jedyny fa�szywy zysk oSmdziesi�cioletniejpracy - s�aw� moj�! - dla której jedyna istota przywi�zana jeszcze do mnie zdradzi�a mnie!Ty, najSwi�tsza cz�stko mej istoty, i ty, teraz poznaj�, nie jesteS czystym duchem - wcielonaw ksi�gi i w te narz�dzia, opuszczasz mnie! Zrzekam si� ciebie na wieki!- Jestem samotny! Ostatnie ogniwa ��cz�ce mnie z ziemi� p�kn�y! Nie mam nic, czego bym�a�owa�, nic, czego bym si� spodziewa�.124- Jedna wiara w m�droS� i mi�oS� przedwiecznych, nieScig�ych wyroków odwiedza mnie po tylulatach! Ach! jak�e boleSnie, i� teraz dopiero spostrzegam, �e bez wiary by�em igraszk� wroga.- I jaki� teraz los mój?- Mistrzu mój! Kosmopolito, oto stoj� na granicy dwóch Swiatów! Je�eli g�os mej duszy do-chodzi do ciebie, ty zadr�ysz, boS mi, konaj�c, k�amstwo przepowiedzia�! Gdzie� jest tenSwiat nadziemski, dla którego w piek�o rzuci�em oSmdziesi�t lat mego istnienia?Rwiat�o lampy zblednia�o, ch�odny i wonny powiew poruszy� powietrze i z odleg�ym brzmie-niem nadludzkich melodii fale �ywego blasku jak py� diamentowy wype�ni�y ca�� komnat�.Alchemik ju� nie by� samotnym.Tysi�czne g�osy, �agodne, pe�ne pociechy, to znów groxne, szydercze, gra�y woko�o niego.Rwiat duchów zst�pi� do ciemnej pracowni, skoro j� prawdziwa wiara o�ywi�a.- Umrzyj! - brzmia� g�os z lewej strony - i czegó� si� wahasz? Oto ja, Smier�, przychodz� dociebie.Nie tych strasznych rysów, w które bojaxliwi i bezduszni stroj� moj� posta�, ale patrz!oto wiecznie m�oda, blada, lecz pi�kna, z wie�cem lilii na g�owie, w tysi�czne strojna powa-by czekam na ciebie.Poca�unkiem moim odbior� ci najwi�ksze nieszcz�Scie twojej duszy naziemi - odbior� ci �ycie! - Moje ��dze nigdy nienasycone, a poca�unek mój upaja rozkosz�! -I czegó� czekasz? - Oto tysi�cznym okiem, z tych trucizn bez liku - z tego gazu w�gli i ostrzasztyletu, spogl�dam na ciebie nami�tnie.- Ziemia ci by�a z�� macoch�, ja, Smier�, przyjm� ci� jak oblubienica w swoje ramiona! Sa-mobójstwo jest tylko ratunkiem od gorszej zguby - nie trwó� si� [ Pobierz całość w formacie PDF ]