[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.18 Zaczyna się często od tego, że pomaga siępacjentom zrozumieć, iż ich nerwowość i koszmary senne, nadmierne wyczulenie i napadypanicznego lęku są objawami wstrząsu pourazowego.Zrozumienie tego sprawia, że objawy te,same w sobie, stają się dla wykazujących je osób mniej przerażające.Innym sposobem pomagającym pacjentom w odzyskaniu przynajmniej niewielkiego poczuciakontroli nad tym, co się im przydarza, jest bezpośrednie oduczenie się bezradności, której nabawiłich uraz.Irene, na przykład, zmobilizowała rodzinę oraz przyjaciół, którzy stworzyli barieręmiędzy nią a prześladowcą, i potrafiła w porę wezwać policję.Poczucie braku bezpieczeństwa, które gnębi osoby cierpiące na wstrząs pourazowy, wykraczapoza obawy przed czyhającym zewsząd niebezpieczeństwami, ich lęk ma bardziej wewnętrznepodłoże, gdyż bierze się z wrażenia, że nie mają żadnego wpływu na to, co dzieje się z ich ciałem iemocjami.Można to zrozumieć, jeśli wezmie się pod uwagę ową niezwykłą łatwość, z jakądochodzi do porwania emocjonalnego, łatwość, która jest wynikiem niezwykłego wyczulenia ciałamigdałowatego, wywołanego przez wstrząs pourazowy.Przywrócenie pacjentom wiary w to, że nie muszą bezwolnie reagować na alarmy emocjonalnenapełniające ich niewytłumaczalnym niepokojem, uniemożliwiające zasypianie albo powodującekoszmarne sny, można też osiągnąć dzięki lekom.Farmakolodzy mają nadzieję, że pewnego dniauda się im wynalezć środek, który będzie precyzyjnie usuwał skutki wstrząsu pourazowego wciele migdałowatym i związanych z nim drogach neuroprzekazników.Obecnie dysponujemyjedynie lekami, które przeciwdziałają tylko pewnym z tych zmian, a mianowicie środkamiprzeciwdepresyjnymi, które powstrzymują wydzielanie serotoniny, oraz beta-blokerami, takimijak propranolol, zapobiegającymi pobudzeniu układu współczulnego.Chorzy mogą się równieżnauczyć technik relaksacji, które pozwalają opanować drażliwość i nerwowość.Spokójfizjologiczny stwarza możliwość dopomożenia sponiewieranym obwodom emocjonalnym wponownym odkryciu, że życie nie jest jednym wielkim zagrożeniem i w odtworzeniu u pacjentówczęściowego choćby poczucia bezpieczeństwa, które mieli przed znalezieniem się w sytuacji, wktórej doznali urazu psychicznego.Inna metoda leczenia polega na skłonieniu pacjenta do opowiedzenia i zrekonstruowania wbezpiecznym otoczeniu okoliczności, w których doszło do urazu, co umożliwia obwodomemocjonalnym nowe, odmienne zrozumienie sytuacji traumatycznej i wyzwalających jączynników oraz nowe sposoby reagowania na nią.Kiedy chorzy opowiadają o przerażającychszczegółach takiej sytuacji, ich pamięć zaczyna ulegać przeobrażeniom, zarówno w sensieemocjonalnym, jak i w odniesieniu do wpływu, jaki wywiera ona na mózg emocjonalny.Tempotego relacjonowania faktów jest bardzo delikatnej natury; w formie idealnej jest ono takie samo jaku osób, które potrafią dojść do siebie po urazie i nie wykazują żadnych objawów wstrząsu.Wtakich sytuacjach zdaje się często działać wewnętrzny zegar , który reguluje dozowanie natrętnych wspomnień okoliczności urazu, przeplatanych całymi tygodniami, a nawetmiesiącami, podczas których osoby, które go doznały, nie pamiętają prawie nic z tych strasznychwydarzeń.19To naprzemienne występowanie okresów ponownego przeżywania traumatycznych wydarzeńi okresów niepamięci wydaje się umożliwiać spontaniczne przeanalizowanie urazu i nauczenie sięodmiennej nań reakcji emocjonalnej.U osób, u których wstrząs pourazowy trudniej poddaje się18 Judith Lewis Herman, Trauma and Recovery, New York: Basic Books, 1992.19 Mardi Horowitz, Stress Response Syndromes, Northvale, NJ: Jason Aronson, 1986.189 Daniel Goleman Inteligencja Emocjonalnaleczeniu, relacjonowanie okoliczności, w których doszło do urazu, może - powiada Herman -wywołać czasami paraliżujący strach.W takim wypadku terapeuta powinien zwolnić tempoodtwarzania przez pacjenta owych okoliczności, aby nie przeszkadzało to w jego ponownymemocjonalnym uczeniu się.Terapeuta zachęca pacjenta, aby dał jak najwierniejszy opis traumatycznych wydarzeń, abyprzedstawił jak na taśmie wideo wszelkie, najbardziej nawet wstrętne czy przerażające ichszczegóły.Obejmuje to nie tylko to, co pacjent widział, słyszał i czuł nosem, ale również jegoreakcje - przerażenie, wstręt, obrzydzenie.Celem jest wyrażenie wszystkich wspomnień słowami,co oznacza uchwycenie również tych ich fragmentów, które mogły ulec wyparciu, a zatem sąnieobecne w świadomym relacjonowaniu wydarzeń.Ujmując słowami doznania zmysłowe iuczucia, poddajemy prawdopodobnie wspomnienia większej kontroli kory mózgowej, dziękiczemu wywoływane przez nie reakcje mogą przyjąć bardziej zrozumiałą postać i łatwiej jest nimikierować.Ponowne uczenie się emocjonalne polega wówczas na powtórnym przeżyciu wydarzeń,które wywołały uraz, oraz towarzyszących im emocji, ale tym razem w poczuciu zupełnegobezpieczeństwa, które zapewnia obecność darzonego zaufaniem terapeuty
[ Pobierz całość w formacie PDF ]