[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Satyra – utwór literacki, który ośmiesza wady i przywary ludzkie (zarówno indywidualne, jak i grupowe), obyczaje, idee, stosunki społeczne, instytucje publiczne, stanowiska, konkretnych ludzi, cechy ich owy, zachowania.Satyra ma charakter krytyczny.Posługuje się środkami komicznej deformacji, karykaturalnym pomniejszeniem lub wyolbrzymieniem, dowcipem, ironią, kpiną, szyderstwem.Czasem zmierza do ujęć groteskowych.Autor satyry, ośmieszając i piętnując wady, nie podaje zazwyczaj nowych, własnych rozwiązań, ale poprzestaje na zamanifestowaniu poczucia nieprzystawalności własnych wyobrażeń o właściwym stanie rzeczy do opisywanej rzeczywistości.Zadanie satyry polega na negowaniu tego, co jest, na przedstawieniu ludzi i zjawisk w “krzywym zwierciadle".Parodia – najbardziej wyrazista forma stylizacji stosowana w wypowiedziach naśladujących cudzy styl w celu ukazania jego śmiesznych stron, ograniczeń, maniery.Oktawa – strofa ośmiowersowa o układzie rymów abababcc.W tradycji polskiego wiersza jest przeważnie jedenastozgłoskowcem/9.Portrety “modnych kawalerów" i “modnych dam" w twórczości I.Krasickiego i w “Powrocie posła" J.U.Niemcewicza (przykłady, charakterystyka).Pojęcie: kosmopolityzm.Ignacy Krasicki przedstawia portret “modnej damy" w utworze “Żona modna".Tytułowa bohaterka zostaje żoną pewnego kasztelana, który ożenił się z nią dla czterech wsi, które miała w posagu.Jednak w czasie ślubu szlachcic nie był zadowolony z podjętej decyzji.“Przyszło do intercyzy.Punkt pierwszy: że w mieście Jejmość przy doskonałej francuskiej niewieście, Co lepiej (bo Francuska) potrafi ratować, Będzie mieszkać, ilekroć trafi się chorować.Punkt drugi: chociaż zdrowa czas na wsi przesiedzi, Co zima jednak miasto stołeczne odwiedzi.Punkt trzeci: będzie miała swój ekwipaż własny.Punkt czwarty: dom się najmie wygodny, nieciasny, To jest apartamenta paradne dla gości, Jeden z tyłu dla męża, z przodu dla jejmości."Małżonka zastrzega sobie prawo do licznych wyjazdów, zapraszania gości i wyprawiania przyjęć.Zapragnęła również zmienić oblicze gospodarstwa swego męża.“A gabinet?» «Daléj.Ten będzie dla waćpani, a tu będziem spali.»«Spali? Proszę, mospanie, do swoich pokojów.Ja muszę mieć osobne od spania, od strojów, Od książek, od muzyki, od zabaw prywatnych.Dla panien pokojowych, dla służebnic płatnych."Gruntowny remont oraz nowe wyposażenie naraziły szlachcica na wysokie wydatki.“Już alkowa złocona w sypialnym pokoju, Gipsem wymarmurzony gabinet od stroju.Poszły słojki z apteczki, poszły konfitury, A nowym dziełem kunsztu i architektury Z półek szafy mahoni, w nich książek bez liku, A to wszystko po francusku; globus na stoliku, Buduar szklni się złotem, pełno porcelany, Stoliki marmurowe, zwierściadlane ściany."Krasicki krytykuje tendencje szlachty do przyjmowania francuskich obyczajów prowadzących do rozrzutności.Postawa ta nie prowadzi do rozwoju duchowego, ani nie daje żadnych korzyści kulturowych; prowadzi do ruiny majątkowej i upadku klasy szlacheckiej.“Powrót posła" Juliana Ursyna Niemcewicza to utwór, w którym postawę “modnego kawalera" prezentuje Szarmancki, a “modnej damy" - Starościna.Szarmancki to człowiek bywały w świecie, a mimo to absolutnie niezorientowany w sytuacji politycznej Europy i, tym bardziej, niezainteresowany sprawami państwa Polskiego.Lubi się przechwalać, chcąc zrobić jak najlepsze wrażenie na otoczeniu.“Od pierwszego go w Anglii kupiłem pikiera, Był to pierwszy koń w świecie; co nie ma przykładów, Wygrał jeden po drugim dwadzieścia zakładów."Przechwalał się również swoimi podbojami i powodzeniem u kobiet: “Patrzaj, te wszystkie piękne brunetki, blondynki Płaczą dziś po mnie, jęczą, chorują i mdleją.Każda, że się powrócę, cieszy się nadzieją; Myli się, będę srogim i nieprzebłaganym."Obiecywał złote góry Teresie, ponieważ chciał zdobyć jej serce i wziąć z nią ślub, lecz bynajmniej nie z miłości, ale dla jej posagu.“I prawem będzie dla mnie każde twe skinienie; Nie będzie ci zbywało na żadnej zabawie, Zimę i lato siedzieć będziemy w Warszawie, Będziesz zawsze opływać we wszystkie dostatki; Dom modnie meblowany, wieczerze, obiadki; Będziesz przyjmować gości i onych odwiedzać; Karpantie z Szodoarem będą się wyprzedzać, Który pierwszy z Paryża nowość jej sprowadzi, Brać będziesz, co jej tylko chęć i gust doradzi; Nareszcie, żebyś nawet w meblach była wzorem, Sklep Hampla i Reyslera będzie ci otworem."O rewolucji francuskiej ma swoje zdanie: “Panienek ani ujrzeć, teatra, ogrody, Bulwary i foksale są prawie bez ludzi; Człowiek nie ma co robić, cały dzień się nudzi.Raz, pamiętam, wyszedłem kupować guziki Do pąsowego fraku; kupcy, czeladniki, Jak gdyby ich umyślnie obrano z rozsądku, Na warcie strzegli w mieście dobrego porządku."Swój pobyt w Anglii opisuje podobnie: “Byłem w Parlamencie: tak jak u nas, krzyki [ Pobierz całość w formacie PDF ]