[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Szympans w takiej sytuacji zaczyna niekiedy drapać się gorączkowo, przy czym są to ruchy specjalnego rodzaju, odmienne od normalnej reakcji na swędzenie.Skierowane są z reguły na rejon głowy, czasem ramienia, i są przy tym dość wystylizowane.My zachowujemy się bardzo podobnie, wykonując niejako usztywnione, zastępcze ruchy iskania.Drapiemy się w głowę, gryziemy paznokcie, "przemywamy" twarz rękami, skubiemy brodę lub wąsy, jeśli takowe posiadamy, poprawiamy fryzurę, pocieramy nos, "pociągamy" nim albo go siąkamy, głaszczemy płatki uszu, dłubiemy w uchu, pocieramy bródkę, zwilżamy językiem wargi albo pocieramy dłonie jakby w ruchu obmywania.Jeśli się zbada uważnie momenty konfliktów o dużym natężeniu, można dostrzec, że wszystkie te czynności są wykonywane w sposób rytualny, bez owego starannego lokalizowania i dopasowywania ruchu, typowego dla prawdziwej czynności czyszczenia.Przemieszczone drapanie się w głowę może u jednej osoby przebiegać wyraźnie inaczej niż u drugiej, ale każdy z drapiących się ma swój własny, dość stały i charakterystyczny sposób wykonywania tych ruchów.Ponieważ prawdziwe czyszczenie się nie wchodzi tu w grę, przeto nie ma znaczenia fakt, że czynności te zostają skoncentrowane na jednym tylko rejonie ciała, z zupełnym pominięciem innych.W każdej towarzyskiej sytuacji rozgrywającej się w obrębie małej grupy osób, członków grupy niższych rangą można łatwo rozpoznać po większej częstotliwości ruchów o charakterze takiego pseudo czyszczenia się.Prawdziwie dominującego osobnika poznać można po prawie całkowitym braku tego rodzaju ruchów.Jeśli pozornie dominujący członek grupy wykonuje jednak dość często takie drobne ruchy przemieszczone, świadczy to, że jego oficjalnej dominacji zagrażają w jakiś sposób inni obecni.Rozważając te wszystkie przejawy agresji i uległości przyjęliśmy założenie, że dana osoba "mówi prawdę" i nie modyfikuje swego zachowania w sposób świadomy i umyślny po to, aby osiągnąć określony cel.Łatwiej nam bowiem "kłamać" mową niż sygnałami poza słownymi; mimo to jednak ewentualności takiej nie można pominąć całkowicie.Ogromnie trudno okłamać innych za pomocą wzorców zachowań, które tu rozważamy, ale nie jest to niemożliwe.Jak już wspomniano, gdy rodzice zastosują taką procedurę w stosunku do swych małych dzieci, kończy to się zazwyczaj fiaskiem, i to w stopniu znacznie większym, niż sobie z tego zdają sprawę.W stosunkach między dorosłymi natomiast, których uwaga jest znacznie bardziej niż u dzieci zaprzątnięta słowną stroną informacji wymienianych w toku społecznych interakcji, ten sposób może być bardziej skuteczny.Jednak człowiek usiłujący "kłamać zachowaniem" -na swoje nieszczęście -kłamie z reguły tylko niektórymi, wybranymi elementami całego systemu sygnalizacyjnego, zdradzają go natomiast inne sygnały, których sobie nie uświadamia.Najlepsze efekty w tego rodzaju mistyfikacji osiągają ci, którzy zamiast koncentrowania swej uwagi na celowym modyfikowaniu określonych sygnałów potrafią się świadomie wczuć w nastrój, który chcą zademonstrować, i potem pozwalają różnym drobnym szczegółom swego zachowania niejako automatycznie dostroić się do tego podstawowego tonu.Metoda ta jest często stosowana, z wielkim powodzeniem, przez kłamców zawodowych, takich jak aktorzy i aktorki.Całe czynne życie tych ludzi upływa na "kłamaniu zachowaniem", co czasem działa wręcz rujnująco na ich życie osobiste.Również politycy i dyplomaci muszą uprawiać w nadmiernej dozie tego rodzaju kłamstwa, oni jednak, w odróżnieniu od aktorów, nie mają na to "oficjalnej licencji", co wytwarzać może u nich poczucie winy i stanowić przeszkodę w działaniu.Ponadto, w odróżnieniu od aktorów, politycy nie przechodzą w tym zakresie długotrwałego treningu.Ale nawet bez zawodowego treningu można, przy odrobinie wysiłku i po starannym przestudiowaniu faktów przedstawionych w tej książce, osiągnąć pożądane efekty.Wypróbowałem to przy paru okazjach, rozmyślnie i z pewnym powodzeniem, gdy miałem do czynienia z policją [ Pobierz całość w formacie PDF ]