[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Te myśli,te wysokie względy stanu powinny były zająć sejm, skoro się rzucał na drogę monarchiczną,skoro chciał ładu, nie anarchii, skoro go projekta k o m u n y, gminy miejskiej tak oburzały.Należało przecież koniecznie coś rzucić w paszczę Mikołajowi: albo żelazną energią absolu-tyzmu, którego by strawić nie mógł, albo energią jakobińską, usystematyzowaną, nieprzebła-ganą, straszną, krwawą, albo na koniec dynastią.Zamiast tego cożeśmy wyprowadzili w poleprzeciwko gabinetowi rosyjskiemu, łączącemu energią żołnierskiego absolutyzmu z środkamijakobińskimi, a środki jakobińskie z interesami dynastii? Gabinetowi umiejącemu kłamać,truć i przekupywać? Gabinetowi nigdy nie rozpaczającemu? Rozumieliśmy, że temu różno-barwemu nieograniczonemu kolosowi dotrzymamy placu okrzesaną monarchią bez króla? %7łerozdzieliwszy uszczuploną władzę królewską na pięć promieni, na pięciu ludzi dobrych, leczniezgodnych z sobą, na pięciu królów, półkrólów, królików, dotrzymamy placu Moskwie?Jeżeli taka była opinia nasza, tośmy ciężko zbłądzili.Lecz proch armatni ma w sobie jakąś moc uzdrawiającą i powiększającą.Te chyby, drob-nostki, ułomności sejmowego ustawodawstwa p i e c h o t a p o l s k a na chwilę sprostuje.Ta wyborna, z niczym nie zrównana piechota nawet karłom powstania nada na chwilę pro-porcje kolosalne.Koniec księgi drugiej171Noty objaśniająceIADRESY GWARDII AKADEMICKIEJ PISANE PRZECIWKO KLUBOWI W SKUT-KU WALKI KLUBU Z KONTRREWOLUCJ
Gwardia akademicka, z uczniów i magistrów Uniwersytetu złożona, z boleścią przekonałasię, że w nasiona powstającej wolności wkradać się zaczynał jad szaleństwa, demagogii, naj-przewrotniejszych dla dobra powszechnego zamiarów.Akademia bronić jej będzie.Nie da pogwałcić świętej sprawy i targać się na dostojnychnaczelników narodu.W tej chwili gwardia nasza zamknęła klub, w którym ukryci fakcjoniści miotali obelgi najedyne nadzieje ojczyzny, na rękojmią przyszłych losów całego narodu polskiego.Akademia oddaje swoje krew, swoje życie na obronę rządu.Dowie się nie bez zadziwienia Europa, że młodzież polska okazuje w trudnych czasachducha, który w innych krajach i rewolucjach był (i to bardzo rzadko) przywilejem daleko po-suniętego wieku.Podpisy jak niżejDO NACZELNIKA NAJWY%7łSZEJ SIA
Y ZBROJNEJ NARODOWEJ,JENERAA
A JÓZEFA CHA
OPICKIEGOAkademia nie jest w stanie wyrazić swego przerażenia i boleści z okropnej wiadomości: żezagorzali fakcjoniści ośmielili się obrazić ukochanego męża, jedyną naszego ocalenia na-dzieję.Akademia utopi oręż w piersiach każdego zuchwalca, który się poważy ubliżyć najwalecz-niejszemu z walecznych.Generale!Przebacz błędy kilku szaleńców.Nie opuścisz ojczyzny nad przepaścią.Koniec twojegowielkiego życia połączy się z wielkimi przeznaczeniami narodu.Piersi akademickiej młodzieży są tarczą twoją; rozrządzaj życiem naszym.O jedną jeszcze łaskę błagamy.Dozwól jednemu oddziałowi naszemu połączyć się ze stra-żą twojej świętej osoby.Potwory terroryzmu, wznoszące głowę zuchwałą, padną pod naszym orężem.Generale! Ocal ojczyznę! Obyśmy miłością naszą wyrównywali cnotom i poświęceniutwojemu.Podpisy jak niżej172DO JULIANA URSYNA NIEMCEWICZAOkropna wiadomość przeraziła młodzież akademicką, przejętą czcią i przywiązaniem naj-czystszym dla ciebie, nasz patriarcho! dla ciebie, pomniku starej polskiej ojczyzny! Z
wiadku iuczestniku sławnych i opłakanych jej dziejów! Nadziejo naszej przyszłości.Zuchwałość jednego zapaleńca, uderzonego przeklęstwem współrodaków, nie zetrze zczoła twego świętych znamion błogosławieństwa Washingtona i naszego ukochanego Ko-ściuszki.Błagamy cię! Pogardz
dla ojczyzny nikczemną obrazą, która nie ujdzie bez pamiętnej kary.Niemcewiczu! Przybytku cnót obywatelskich! nasz wzorze! nasza chwało! wstaw się zanami, za ojczyzną u naczelnego wodza.Od tej chwili śmierć z ręki naszej czeka każdego, kto się poważy Tobie i Jemu ubliżyć.Ojcze narodu! A
zy twoje wczoraj płynęły; niechaj ustaną na prośby nasze! My twojej ob-razy opłakiwać nigdy nie przestaniemy.Edward Z
cibor, dow.kom.6  Jakub Szymański, zast.dow.kom.2  Stanisław Brun, za-stępca dow.komp.10  Szotki Franciszek, zast.dow.komp.l  Józefowicz Wiktor, komp.7 Jezierski Jan, dow.komp.sztandarowej  Kowalewski, dow.komp.8  Nawrocki, d.k.4 Rupniewski Nikodem, d.k.5  Marceli Cygański, d.k.13  Wejssenhoff, z.d.k.9  Prze-wodowski Józef, d.k.11  Tomasz Dziekoński, rektor szk.woj.pedag.na Lesznie, zas.kom.12.IIWYJ
TEK Z  PAMI
TNIKÓW GENERAA
A HENRYKADEMBIC
SKIEGO, DOTYCZ
CY DYKTATURY I ORGANIZACJINOWEGO ZACI
GUTom ten drugi historii powstania już był prawie cały wydrukowany, gdy generał Dembiń-ski po powrocie swoim z Egiptu udzielić mi raczył swoich Pamiętników z epoki ostatniej re-wolucji naszej.Jest to pismo z wielu miar szacowne i ważne; życzyć by należało, ażeby jaknajprędzej mogło być ogłoszona drukiem.%7łałowałem bardzo, że nie mogłem w tekście zrobićużytku z tych pamiętników, mianowicie w miejscu, gdzie jest mowa o organizacji nowegozaciągu pod dyktaturą.Pismo generała Dembińskiego byłoby wsparło wielu interesującymi,ciekawymi szczegółami to wszystko, co o owej fatalnej epoce rewolucji naszej powiedziałem.Teraz nic mi nie pozostaje, tylko w nocie objaśniającej przytoczyć niektóre fakta pod tymwzględem z rękopismu tego generała, fakta dopełniające tę część mego opowiadania, ważne,bo autentyczne.Henryk Dembiński, dawniej kapitan wojsk polskich, był złożony dotkliwąchorobą, gdy go dnia 2 grudnia doszła wiadomość o rewolucji w Warszawie.Ledwie dośćsilny, aby wsiąść na konia, przejechał zaraz konno całe województwo; jako dowódzca obwo-du w Miechowie ułożył ów adres dnia 13 grudnia, o którym w tekście wspominam, a który200 obywateli podpisało; adres ten, będący surową krytyką całego dotychczasowego postę-powania, przywiózł sam do Warszawy 16 grudnia i oddał w ręce rządu, od którego naturalniebardzo obojętną odpowiedz
odebrał.Po takim przyjęciu udaje się do dyktatora z projektem wyruszenia na Wołyń albo przy-najmniej w okolice Zamościa na czele powstania Krakowiaków, którzy na koniach już gotowiczekali.Opis tej charakterystycznej sceny w Pamiętnikach generała jest następujący:  Odrządu udałem się do dyktatora, u którego pokoje bywały, czyli prezentacja, tak jak u w.księ-cia; było bardzo wielu generałów i innych wyższych stopni oficerów  ja poszedłem bez żad-nych znaków stopnia, jedynie w mundurze oficerskim dawnych krakusów.Wyszedł Chłopic-173ki około godziny 11 z gabinetu swego do sali audiencjonalnej.Postawa jego, znany charakternieuległy wzbudzały dla niego uszanowanie, które było podwojone przez godność, jaką pia-stował, i przez ufność, jaką naród w nim pokładał.Dlatego lubo przez lat kilka żyłem z nim wpewnym rodzaju poufałości, okazałem mu uszanowanie, które oznajmowało, że czuję odle-głość stopnia, jaka między nami dwoma zachodziła, oraz żem zupełnie zapomniał, iż przedkilku dniami byliśmy sobie równymi.Gdy z kolei do mnie przyszedł zapytując, jakie mojejest żądanie, oświadczyłem mu, że przychodzę go się zapytać: jak rozkaże, aby organizacjanowej odbywała się jazdy? Czy podług dawnego regulaminu francuskiego, który dymisjono-wanym był znany, czyli podług nowych przepisów w.księcia? Kazał mi Chłopicki zaczekać,a po odprawieniu kolejnym wszystkich przytomnych do gabinetu za sobą powołał [ Pobierz całość w formacie PDF ]