[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przewidziano też szczegółowo wszelkie możliwości tyczące sięrodziny takiego byłego niewolnika178.Rozumiało się samo przez się, że gdy najemnik-przechodzień  czy tozaprzedający się, czy też kupiony, doczeka roku jubileuszowego przed upływem swego sześciolecia wolny jestod razu; natenczas bowiem on sam czy jego spadkobierca odzyskuje całą posiadłość swych ojców i może staćsię w jednej chwili nawet zamożniejszym od swego  pana".Lecz przestano trzymać się nakazu, żeby w rok sabatowy zwalniać przechodniów-najmitów.Przypomnianosobie to prawo pod wrażeniem gróz
b Jeremiaszowych, lecz niebawem odwołali zwolnionych, a nowych przydrugim roku sabatowym przytrzymali, aż prorok jednak zmusił ich,  żeście ogłosili wolność każdemu170Num XXXV 1-5.171Deut XXVI.172Num IV  3, 23, 30, 35, 39, 43, 47.173Ex XVI 25 n, XXI 14, XXXV 3.174Num XV 32-36.175KrE 39.176Tx XXIII 10, 11.177Lev XXV 21.178Ex  XXI 2, Deut XV 12-17.Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/)bliz
niemu swemu'' i  abyście ogłosił wolność każdy bratu swemu i każdy bliz
niemu swemu".Nawiasemmówiąc, nie można wersetów tych nadużywać do niewłaściwego wyjaśniania wyrazu , bliz
ni", boć wiemy zwywodów pięcioksięgu, że to byli %7łydzi, że stosunki i pojmowanie sprawy nie zmieniło się, świadczy zaśJeremiasz, żądając nie więcej ponadto, czego żądano dawniej:  aby każdy wolno puścił sługę swego i każdysłużebnicę swą, %7łyda i %7łydówkę, aby sobie nikt nie zniewalał %7łyda brata swego179Albowiem póz
niej ograniczono te wolności do roku siedm razy siódmego; co pięćdziesiąty więc rok,jubileuszowy, święty rok, miały wszystkie stosunki wynikające z prawa majątkowego, z kredytu, zastawu(prócz kupna domu w mieście nielewickim, a  murowanym" tj.otoczonym murami) powracać in statumpristinum.Można było tedy wchodzić w zobowiązania na tyle tylko lat, ile ich w danej chwili brakowało doroku jubileuszowego; cena zaś sprzedanych żniw zależała od dalekości lub bliskości roku świętego.Nieobowiązywał tylko rok taki, co do domów mieszkalnych, o jakich powyżej mowa, którym przysługiwało prawowykupu tylko przez rok jeden180.Rok sabatowy, względnie przynajmniej jubileuszowy, kasował również długi181.Od czasu Michaelisa(1775) powstało odmienne mniemanie, jakoby rok taki stanowił tylko milczącą prolongatę, iż nie wolno byłodługu egzekwować, lecz dług pozostawał długiem na dalsze lata.Wystąpiono w imię roztropności, którejMojżeszowi odmawiać nie godzi się.Lecz mamy tekst, który mówi wyraz
nie o odpuszczeniu długu ipodarowaniu kapitału182.Potem u Nehemiasza V 4-12 stwierdzony jest wypadek zniesienia długów wcale niew sabatowym nawet roku (być może, dlatego, że w sabatowych nie chciano spełnić Zakonu?).Co więcej,przyznano wyraz
nie, że nie wolno odmawiać współwyznawcom kredytu z powodu bliskości roku siódmego183.Czy można przypuścić, że prawo tak radykalne powstało dopiero w czasach Ezdrasza i Nehemiasza? Nie mapowodu mniemać, jakoby Zakonowi dopiero póz
no dorobiono takie nadzwyczajne obostrzenie, które trwałodługo, skoro sam Michaelis przyznawał, że obowiązywało za Józefa Flaviusa; lecz przeczył, jakobyznajdowało się w prawie mojżeszowym184.O talmudycznej prawniczości można sądzić rozmaicie, leczskądżeby ni stąd ni zowąd miał wystąpić z takim prawem samowolnie traktat Szebit w Misznie? Skąd nagle odpierwszego wieku po Chrystusie taki zamach na majątek ruchomy, jeśli to nie przechodziło tradycją, zdawnego Zakonu?%7łydzi radzi zapominali o przykazaniu lat świętych.Po powrocie z Babilonu ślubowano uroczyścieNehemiaszowi:  Zaniechamy roku siódmego siania roli i wyciągania wszelakiego długu"185.Pojawia się więcrygor ściślejszy, nawrót do roku siódmego, chociaż przed tym przeniesiono już te obowiązki aż na rokpięćdziesiąty.Któż wie, czy nie ta przesada odwracała umysły od religii tak ciężkiej w sprawach majątkowych.Faktem zaś jest, że nigdzie w Biblii nie ma wzmianki o roku sabatowym lub jlubileuszowym rzeczywiścieodprawionym.Zwraca też uwagę fakt inny, że mianowicie %7łydzi nie liczyli według cyklów 50-letnlch, cobyłoby musiało im narzucić się samo przez się, gdyby lata jubileuszowe były dochodziły do skutku (lataoznaczano wg lat panowania królów, swoich i obcych).Ze słów jedynej póz
niejszej wzmianki o  sabatachziemi" obliczają uczeni w piśmie, jak długo nie wykonywano tych przepisów prawa mojżeszowego, przez lat476, czy 490, czy też przez pełnych lat 500186.Tak tedy Tora sakralizowała nawet narzędzia rolnicze (nietykalne w sabat), nawet skrypta dłużne, bezwzględu na słuszność i rozsądek, według pomysłów apriorycznych.179Jer XXX IV 9-17.180Lev XXV 1-4, 6, 10-17, 21, 23-24.181Deut XV 2, 9.182Deut XV 2, 9.183Deut XV 9, 10.184McH III, 76-84.185Neh X 31, 35-37.186Il Paral XXXVI 21; Mch 49.Print to PDF without this message by purchasing novaPDF (http://www.novapdf.com/)Nie tylko sabat wkracza na rolę i do winnic; obrzezanie otrzymało również ekspansję.Skoro nie sposóbzastosować je do zwierząt domowych, więc przynajmniej do drzew owocowych.Każde otrzyma obrzezkę, aowoce wolno zebrać dopiero czwartego roku [ Pobierz całość w formacie PDF ]