Piotr Skarga Kazania sejmowe

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.I poganie mó-wili: Cicer.de legibus. Wybawieni od nieprzyjació�, wolnoSci� si� cieszmy, a u panów swo-ich przyrodzonych i u praw sprawiedliwych, i urz�dów niewolnicy b�dxmy.62Rwi�ta niewola urz�dów s�ucha�.Urz�dy i królowie s� s�ugami praw, a s�dziowie s� ich wyk�adaczmi, a my wszyscy b�dxmyniewolnicy praw naszych, abySmy wolni by� mogli.Jako si� i poga�stwa onego, co Swiatwszytek w mocy mieli, nie zawstydzim, którzy, maj�c takie pa�stwa, doma si� niewolnikamipraw i urz�dów porz�dnych zwali.O, jako pi�kna rzecz, kto królowi swemu, od Boga danemu, mówi: ,,jam twój niewolniki poddany; twoje wszytko, co mam; tyS mój dobrodziej i bóg ziemski mój, z którego mi rz�-du i panowania, i pokoju wszytko dobre p�ynie.Staropolska czeS� ku królom.MawialiScie za naszej pami�ci królom swoim i na sejmach, i koronacyjach: ,,Pod nogi twemaj�tnoSci i zdrowia nasze k�adziem, znaj�c ci� od Boga danego i sprawiedliwego.Teraz�adnej krzywdy nie maj�c na wielk� i szkodliw� hardoS� podnieSliScie si�.Co si� o wszyt-kich nie mówi.1.Reg.S� ci, którzy si� synami Belialowymi brzydz�, których w serce P[an]Bóg dotyka, i czeS� im swego pomaza�ca Chrystusa s�odzi, jako Pismo S.mówi: Psalm [47,12].,,Wesel� si� córki syjo�skie z króla swego.Drugie os�abienie w�adzej królewskiej.Drugie os�abienie stolice i w�adzej królewskiej, dla której ta g�owa chorzeje, idzie z rozerwaniadochodów i dostatków królewskich, z których stan swói i potrzeby pospolite opatrowa� ma.Rozerwanie dóbr królewskich.O czym jest wiele wrzasków mi�dzy wami na pany i dzier�awce dóbr królewskich, na ich chciwoS�i niesprawiedliwoS� i dóbr pospolitych z�e opatrowanie i u�ywanie; na ich syny w kolebkach i doro-s�e, którzy nigdy ani królom, ani Rzeczypospolitej nie s�u�yli; na ich wdowy, które po kiladziesi�ttysi�cy intraty pospolitych dóbr maj� i od m�a do m�a z nimi biegaj�.Przeto o tym wi�cej mówi�nie chc�.Bo�e, daj wam to baczenie, abyScie si� tym takim �akomstwem, króla i Rzeczpospolit�obra�aj�c, sami nie gubili, a obyczaj lepszy opatrowania g�owy i Korony swojej nalexli.Trzecie os�abienie w�adzej królewskiej, poselskiego urz�du z�e u�ywanie.Os�abienie te� majestatu królewskiego i mocy jego, na dobre pospolite szkodliwe barzo, po-chodzi ze z�ego szafowania i u�ywania urz�du poselskiego na sejmach.Dla czego ledwie si�co kiedy dobrego postanowi� mo�e.Rzecz na pocz�tku dobra, posz�a we z�e barzo u�ywanie.Bez pos�ów sejmy.Przez wieleset lat bez pos�ów królowie polscy z samym senatem i rad� swoj� potrzeby ko-ronne i sejmy odprawowali.Dla poborów zacz�li si� pos�owie.Dla poborów samych przyzywano pos�ów od szlachty z powiatów, z którymi za trzy abo czte-ry dni sejmy si� ko�czy�y.I by�y krótkie sejmy, ale po�yteczne królestwu i dzielne.63Ko�o poselskie.Gdy si� poselski on urz�d dalej szerzy�, do tego przysz�o, i� z niego teraz wielkie si� dobrymradom przeszkody dziej�.I jeSli co do upadku Koronie tej pomaga, jako sami mi�dzy sob�cz�sto mówicie, tedy to samo ko�o narychlej j� przewróci i zgubi.Egzorbitancyje w urz�dzie poselskim.Patrzcie, do jakicheScie nieprzystojnoSci i prawie dziecinnych, i Smiechu godnych, post�pkówi zagmatwania przyszli.Naprzód obieranie pos�ów na sejmikach takie jest, i� mo�niejszya Smielszy czyni�, co chc�.Sejmiki powiatowe.Abo si� sami obieraj�, i drudzy ma�o nie do�ywotny sobie ten urz�d czyni�, abo takie wysta-wiaj�, którzy ich mySlom i przedsi�wzi�ciu s�u��.A szlachta, w prostocie nie wiedz�c co si�dzieje, przyzwala i wrzaskiem wszytko odprawuje.Ci co si� sami obieraj� i wtr�caj�, z swy-mi z�ymi chciwoSciami, a nie z powinnym ku dobremu Rzeczypospolitej] sercem, do tegourz�du przyst�puj�.(Dobrych zawsze i cnych mi�oSników ojczyzny godzi si� ochrania�, naktórych te� z �aski Bo�ej nie schodzi, gdyby Smia�oSci� i gor�coSci� z�ym nie ust�powali.)RozmaitoS� poselskich mySli.Bo jedni s�, którzy na ksi꿹 i stan duchowny waS� g��bok� w sercu nosz�, jako s� wszyscyheretycy, którzy si� radzi na ten poselski urz�d cisn�, tym religiej katolickiej chc�c szkodzi�.Jako� szkodz�, �al si� Bo�e! Drudzy do pana swego z�e serce maj�, i� im tego, co chc�, da�a nigdy drugich nape�ni� nie mo�e.Drudzy swego podwy�szenia i po�ytku si� spodziewaj�c,do tego wszytkie swe prace na sejmie obracaj�.Drudzy na swoje przeciwnik! w domowychwaSniach poselstwem onym pomocy szukaj�.Drudzy podobno od jakich panów natchnieni,a drugdy snadx upominkami kupieni, ich mySlom dogadzaj�.Drudzy z wymow� i rozumempostawi� si� na sejmie chc�, aby sobie mniemania u ludzi nabywali.A�eby Rzeczyposp[oli-tej] dobrze by�o, rzadki, co by szczerze o tym mySli�.O tych mówi�, którzy si� w ten urz�dwtr�caj�.Pisanie artyku�ów [ Pobierz całość w formacie PDF ]