Kennedy Paul Mocarstwa wiata (1500 2000)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.o Afrykę Zachodnią.W 1893 r.wydawało się, \eznalazły się na krawędzi wojny o Syjam.Do najostrzejszego kryzysu doszło w 1898 r., kiedyto szesnastoletnia rywalizacja o kontrolę nad doliną Nilu znalazła punkt kulminacyjny wkonfrontacji pod' Faszodą armii Kitchenera i niewielkich sił ekspedycyjnych Marchanda.Chocia\ Francuzi wówczas się wycofali, to okazali się energicznymi i śmiałymiimperialistami.Ani mieszkańcy Timbuktu, ani Tonkinczycy nie zgodziliby się z tezą, \eFrancja jest mocarstwem prze\ywającym schyłek, bardzo-byliby od tego dalecy.W latach1871 1900 Francja powiększyła swe kolonie o prawie 9 min kilometrów kwadratowych inie ulegało wątpliwości,, \e jej zamorskie imperium ustępuje tylko brytyjskiemu.Chocia\handel z tymi ziemiami nie był wielki, Francja rozbudowała swą armię kolonialną i stworzyłałańcuch baz morskich ciągnący się od Dakaru do Sajgonu.Nawet w krajach przez Francję nieskolonizowanych, takich jak kraje Lewantu i Chiny południowe, silne były jej wpływy.86.Próbowano dowodzić, \e Francja zdolna była prowadzić tak dynamiczną politykę kolonialną,poniewa\ struktura władz państwowych umo\liwiała niewielkiej grupie urzędników,gubernatorom kolonii i entuzjastom z parti colonial realizację strategii posuwania sięnaprzód", którą nie bardzo mogły kontrolować często zmieniające się gabinety ministrówTrzeciej Republiki87.Jeśli jednak nawet lotny stan francuskiej polityki parlamentarnej wsposób-niezamierzony przyczyniał się do siły i konsekwencji polityki imperialnej,spoczywającej w rękach stałych urzędników i ich przyjaciół z lobby kolonialnego, to miał ondu\o mniej pozytywny wpływ na sprawy marynarki wojennej-i wojsk lądowych.Na przykładczęste zmiany gabinetów powodowały, \e pojawiali się wcią\ nowi ministrowie marynarki.Niektórzy z nich traktowali to> stanowisko jako synekurę, ale inni mieli własne,zdecydowane (ale zawsze ró\ne od opinii poprzednika) zdanie na temat strategii morskiej.Wkonsekwencji, chocia\ w okresie tym wyasygnowano na marynarkę wojenną znaczne sumy,pieniądze te nie były dobrze wydawane: programy budowy okrętów odzwierciedlały częstezmiany preferencji strategicznych jeden rząd kładł nacisk na guerre de course (atakowanie\eglugi handlowej), inny zdecydowanie popierał budowę pancerników.W rezultacie, flotabyła zbieraniną okrętów nie dorównujących ani okrętom brytyjskim, ani pózniejniemieckim**.Ten wpływ polityki na francuską marynarkę wojenną był jednak niczym wporównaniu z jej wpływem na wojska lądowe.Ostra niechęć, jaką \ywił korpus oficerski, dorepublikańskich polityków, i cała seria starć między cywilami i wojskowymi (sprawaDreyfusa była najgłośniejszym, ale tylko jednym z wielu takich starć) osłabiały tkankę Francjii stawiały pod znakiem zapytania zarówno-lojalność, jak i sprawność armii.Dopierowyjątkowe odrodzenie nacjonalizmu po 1911 r.pozwoliło odsunąć na bok spory międzycywilami i wojskowymi na rzecz wspólnej krucjaty przeciwko Niemcom.Wielu ludzizastanawiało się jednak, czy ta wcześniejsza, nazbyt silna dawka rozgrywek politycznych nie-wyrządziła siłom zbrojnym Francji szkód nie do naprawienia89.Innym czynnikiem wewnętrznym, w oczywisty sposób ograniczającym potęgę Francji, byłstan gospodarki tego kraju M.Sprawa jest zło\ona, a jeszczet�ardziej skomplikowało ją zamiłowanie historyków do posługiwania się ró\nymiwskaznikami.Po stronie pozytywów: W okresie tym nastąpił ogromny rozwój banków i instytucji finansowych uczestniczących winwestycjach przemysłowych i w udzielaniu po\yczek zagranicznych.Stworzono nowoczesnyprzemysł \elaza i stali, wybudowano nowe wielkie zakłady, zwłaszcza w sąsiedztwielotaryńskich złó\ rudy.Na polach" węglowych północnej Francji pojawił się dobrze znany, brzydki krajobraz okolicuprzemysłowionych.Dokonano istotnego postępu w in\ynierii i w nowych gałęziachprzemysłu.Francja miała wybitnych przedsiębiorców i wynalazców, którzy zapewnili jej wkońcu XIX w.i na początku XX w.czołowe miejsce w stalownictwie, budowie maszyn,przemyśle lotniczym i samochodowym.Ta-'kie firmy, jak Schneider, Peugeot, Michelin iRenault, znalazły się w czołówce" 91.W istocie, dopóki Henry Ford nie opracował metody masowej produkcji, Francja byłaczołowym producentem samochodów na świecie.W latach osiemdziesiątych XIX w.doszłodo kolejnej eksplozji budowy kolei, co wraz z poprawą telegrafu, rozwojem systemupocztowego i rozbudową sieci wewnętrznych dróg wodnych nasiliło tendencję dokoncentrowania się na rynku krajowym.Rolnictwo było od 1892 r.chronione barieramicelnymi Meline'a *, w innych dziedzinach nadał skupiano uwagę na produkcji dóbr wysokiejjakości, co zapewniało wysoki poziom wartości dodanej per capita.Przy takich wskaznikachekspansji gospodarczej, mierzonej w liczbach bezwzględnych, i przy niewielkim-tylko przyroście demograficznym wszystkie wskazniki wią\ące poziom produkcji z liczbąludności na przykład tempo wzrostu gospodarczego per capita, wartość eksportu per capitaitd. wyglądały imponująco.Wreszcie, było niezaprzeczalnym faktem, \e Francja miała ogromne zasoby dającego sięłatwo uruchomić kapitału, które mo\na było wykorzystać (i wykorzystywano) w interesachfrancuskiej dyplomacji i strategii.Najbardziej imponującym tego dowodem była szybkaspłata kontrybucji nało\onej przez Niemcy w 1871 r., o której Bismarck błędnie sądził, \e nawiele lat pozbawi Francję sił.W okresie, jaki potem nastąpił, kapitał francuski płynął doró\nych krajów w Europie i poza nią.W 1914 r [ Pobierz całość w formacie PDF ]